12:30ak aldera genuen hitzordua Maria Diaz de Haro eta Kale Nagusiaren artean. Semaforoan zain ginela ikusi ditugu kalearen beste aldean, Maddalen Iriarte eta Jasone Agirre, haiek ere zain. Gu geunden aldean, berriz, Idoia Mendia eta Patxi López. Goizalde eta biok elkarri begiratu diogu eta: “Non agurtuko dira?”, pentsatu dugu. Semaforoa berde jarri da. Ez ditugu elkar agurtzen ikusi, baina esan digute baietz, elkar agurtu dutela. Berehala jarri da semaforoa atzera gorri eta bakoitzak alde batera egin dugu. Zain genituen Bego, Olatz eta Josune. Elkarrekin joan gara manifestaziora gehitzeko leku aproposago baten bila, bide bazterrak emakumez lepo betetzen ari zirela. Geroxeago ikusi ditugu Lander Martinez, Nagua Alba eta Rosa Martinez ere; hauek ere bakoitza alde batetik.
Hasiera ordutik bost bat minutu pasata ekin dio manifestazio-buruak, emakumearen ikur erraldoia aurrean zeramatela, Jesusen Bihotzetik udaletxerako martxan. Motel, oso geldo. Auzoetatik atera diren emakume-zutabeak gehitzen joan zaizkigu bidean eta manifestazioa geroz eta jendetsuagoa izanik, are eta motelago egin dugu ibilbidea.
Morez kale nagusiak. Morea eskuz eta mimoz egindako pankarta txikietan, kartulina moreetan, besoetako zintetan, lepokoetan, banderatxoetan, umeek zeramaten puxiketan eta baita buruko apaingarrietan ere: txanoak, pelukak, diademak, mototsa-zintak, ehunka estilotako zapiak... Zenbatezinak Bilboko kaleetan batu diren emakumeek zeramatzaten apaingarri moreak. Bakoitzak berea, bere estilora, bere eginda; baina guztiek harrotasunez erakutsi dute jantzitakoa. Goizaldek eta biok ez dugu kolore moredun ezer topatu gure armairuetan, eta Olatz jantzi da gure partez morez: peluka zoragarria!
Pankartak ere ehunka. Kaleak alderik alde hartzen dituztenei gehitu zaizkielako neska gazte askok eskuak altxatuta eraman dituztenak. Kartoizko euskarriak gehienak, hori ere aldatu baita manifestazioetan: plastikoa gutxitu da eta ingurumenari keinu eginez, pankartak biodegradagarriak dira. Eta, leloak! Hori aniztasuna: "Hezkuntza feminista eraikitzen", "Zure ondoan dituzun emakumeak omendu", "Matxismoaz entzuteak nekatzen bazaitu imajinatu berarekin bizitzea egunero", "Errebeldia eta borroka ereiten gabiltzan emakumeak gara", "Barkatu eragozpenak, baina gu hiltzen ari dira", "Ez dut ausarta izan nahi, libre baizik", "Ez nintzen emakume jaio, emakume izateagatik hiltzeko", "Ez ezetz da, bai besterik ez da bai", "Berdintasuna, egite gehiago eta berba gutxiago", "Etorkizuna feminista da", "AskoE maite zaitut", "Nik ere emakumeak ditut gustuko, baina ez ditut jazartzen", eta askoz gehiago, baina Meatzaldeko emakumeek zeramaten pankartak laburbiltzen zuenez: "Zutik eta elkarrekin", horixe erakutsi dugu emakumeok Bilboko kaleetan. Bakoitzak bere berbekin, bere aldarrikapenarekin, baina guztiak ere oihu berarekin: Gora borroka feminista! Gaurkoan, hala ere, oihu gutxi entzun dugula iruditu zait. Musika entzuten zen tarteka, eta batukadaren bat ere sumatu dugu Moiuatik alde egiten gu hara iritsi garenean. Hain justu hantxe entzun ditugu sei bat neska edukiontzietara igota, garrasika: "Luego diréis que somos cinco o seis!" Ez ba! Milaka gara!
Gazteak, gaztetxoak izan baitira gaur ere alde guztietan. Guztiek nahi izan dute protagonista izan, askok aurpegian ikur feministak margotuta... Oihuka, barreka, pozik guztiak. Eta nire artean pentsatu dut, adin horretan ni ez nintzela emakumeen eskubideen aldeko manifestazioetan egoten. Sentsazioa daukat gutxi batzuen borroka zela. Ez nuela premia sentitu; ez nuen, antza denez, berdintasun eza identifikatzen jakin. Bizi izan genuen nire belaunaldikook, borroka zaharkitua zela berdintasunaren aldekoa. Akatsa, sinetsi genuen hura ez baitzen benetakoa. Eta oraindik ere bidea jorratu beharra dago, berdintasun errealera bidean asko dagoelako egiteko, tartean, kaleak hartzea, espazio publikoa gurea ere badelako; oraindik, tamalez, hain agerikoa den hori esan beharra dugulako. Guk egin ezean, ez duelako inork gugatik egingo.