Espero gabe, lagun talde izatetik, sortzaile talde izatera pasa dira Haizea Arana, Oihana Arana, Aner Euzkitze eta Leire Vargas. eRRe bertso emanaldia estreinatu zuten otsailaren 2022an Lankuren eskutik, eta 50 emanaldi baino gehiago egin dituzte.

Arrakasta horren ondorioz, elkarrekin lan egiteko proposamen gehiago jaso dituzte: ARGIAko Berezkoa Ta Naturala podkastean hartu zuten Bertsolari Txapelketa Nagusiaren analisten papera, eta Azken Oturuntza izeneko emanaldi hibridoa sortu dute Literaturiarako. Unibertsitateko ikasle diren artean oholtzan (eta poesian, Leire Vargas eta Oihana Aranaren kasuan) nabarmendu izateagatik jaso dute “gazte promesa” titulua, eRRen kritikatu duten mekanismo maltzurra.

Pozik agertu dira egindako lanarekin eta jasotako harrerarekin, elkarrekin proiektu berriei ekiteko prest. Era berean, aitortu dute heldukeria, instrumentalizazioa eta errazkeria ere sentitu dutela loraldi honen atzean. “Jende gazte interesgarri pila bat dago. Bila itzazue!”

Eskarmentua zenuten oholtza gainean, baina antzerkigintzak gorputzarekin lan handiagoa exijitzen du bertsolaritzak edo poesiak baino. Nola egin diozue aurre erronkari?

H.A. Lankuren proposamena jaso genuenean, argi geneukan ez zela nahikoa izango bertsoekin eta poema batzuekin. Proiektuan sinetsi ahala, erabaki dugu arriskuak hartzea.

L.V. Ni ez naiz deseroso egon, antzerkian zeozer aritu naizelako eta gustuko dudalako. Laguntza handia jaso dugu Edurne Azkarate gure zuzendariaren aldetik, bera izan baita proposamenari zentzu eszenikoa eman diona. Badu zerbait egiatik bertsolariak mugitzen ez dakien estereotipoak!

O.A.: Norberak bazuen bere motxila, bere ibilbidea, bere minak eta orbanak. Neronek sekulako arantza nuen publiko aurrean dantzatzearekin. Lehenengo entseguan negar egin nuen! Balio izan digu oholtzaratzen dugun pertsonaia horren minez hausnartzeko. Gogorra egin zitzaidan, baina lortu dut.

H.A.: Lortu dugu emanaldian dantzaren momentua ez izatea hain deserosoa zuretzat. Ez dugu gure burua ezertara behartu.

A.E.: Saiatu gara pixkanaka erosoak ez zitzaizkigun gauzak probatzen eta eroso bihurtzen. Sorkuntzaren azken fasean pentsatu genuen Oihanak gitarra joko zuela, eta ez daki jotzen!

Ines Osinagak esaten duen moduan, mediokritateaz apropia gaitezen!

L.V.: Dantza egiten dugunean, horretara goaz.

H.A.: Horri dantza deitzea ere!

O.A.: Ondo dago norbere mugak onartzea…

Edurne Azkaratek esan du hain bikainak zaretela, lan gutxi egin behar izan baitu.

H.A.: eRRen badago zeozer ez dena mediokrea: Edurne Azkarate.

L.V.: Baditugu gure indarguneak eta, zentzu horretan, ez dugu laguntza handirik behar izan testuarekin. Hori zen abiapuntua, egiten genekiena. Baina ikusi genuen laguntza behar genuela testuari zentzu eszenikoa emateko.

A.E.: Entseguekin hasterakoan konturatu ginen ondo egongo zela Edurneri galdetzea. Etorri zen ikustera, gure jefa eta soinu teknikariarekin. Konturatu ginen dena aldatuko zuela.

L.V.: Edurne hasi zitzaigun galdetzen testua botatzen genuen bitartean egiten genuen horren guztiaren zergatia. Pausoz pauso hasi ginen zentzua bilatzen gauza bakoitzari.

H.A. Edurneri aurkeztu genion emanaldia gure ustez amaitua zegoen (barreak). Edurne hasi zen koadernoan idazten…

A.E.: Esan zigun: “Apunte asko hartzen ditut, baina apunte asko hartzea ona da!” Ona, ona…

Sexu eta genero dikotomiak eta botere harremanak dira eRReren ardatza, baina beste gai asko ere badaude presente. Nola josi dituzue txatalak?

O.A.: Bakoitzak eraman behar zuen lehenengo bilerara bere interesekoak ziren gaien zerrenda. Erabaki genuen dualismoei kritika izango zela denak barnebilduko zituen markoa. Erraza izan zen, gai guztietan daudelako zapalduak eta zapaltzaileak, etab. Bertsolaritzan gertatu izan zaiguna kontatu nahi genuen batez ere, baina ez genuen metabertsoa egin nahi. Adibidez, kirol profesionalean dagoen presioa jorratzea izan da “gazte promesa” izateari buruz beste ikuspuntu batetik hitz egiteko modua. Izan ere, bertsolaritzari buruz esaten da hitzaren kirol nazionala dela. Hala, gure minak adierazi ditugu, esplizituki kontatu gabe.

“Graziosoa da jendeak erradikal deitzea, egiazki, egunerokotasunean lagunekin dauzkagun elkarrizketagaiak bildu eta apailatuz sortu dugun zer honi”, idatzi du Leirek. Publiko disidenteari begira sortu duzue ala publiko normatiboa interpelatzeko asmoarekin?

H.A.: Jende normatiboa interpelatua sentitu da, bai, eta jaso ditugu komentarioak, baina ez zait gehiegi inporta esaten dutena. Gure asmoa da jendea gustura egotea, eragitea, baina helburua ez da inoren bizitza aldatzea. Bizi ditugun problematikei buruz hausnartu dugu, hortik abiatuta sortzeko, eta hori sozializatzeko. Antzeko bizipenak izan dituztenek sentitu dute “ni ere hor nago”. Onintza Enbeitak esan zigun: “Ze fuertea gure minak oholtzan ikustea”. Hori da egin duguna.

A.E.: Gure burbuila hobetu nahi dugu ala mundu erreala konpondu? Biak, ahal dela. Uste dut eRRen lortu dugula neurri batean.