Usurbilen sortutako hondakin organikoa herrian bertan kudeatzeko sortu dute baserri konposta. Abenduan jarri zuten martxan proiektu pilotua eta hiru alditan egin dute. Oraingoz, Txokoaldeko Lartzandieta baserrian ari dira egiten baserri konposta, eta laster jakingo dute zer moduzko konposta lortu duten.

Agurtzane Solabarrieta Usurbilgo Alkateak emandako azalpenen arabera, Udalak hondakinen kudeaketan egindako ibilbide luzearen hurrengo pausoa da baserri konpostaren proiektua, eta beste baserri batzuetara zabaltzea da asmoa. 2009an herrian abiatutako atez ateko hondakin bilketarekin hasitako bidearen jarraipena da honakoa, eta urrats hau landa garapenerako Behemendi elkartearekin elkarlanean eman du Udalak.

Baserri konpostak bi oinarri nagusi ditu, Ibon Goikoetxea Usurbilgo Udaleko ingurumen eta nekazaritza teknikariak azaldu duenez: batetik, Usurbilen bildutako biohondakina edo hondakin organikoa, eta, bestetik, Lartzandieta baserria bera. Haren esanetan, planta txikia da Lartzandietakoa. Izan ere, urtean, 700-800 tona biohondakin biltzen dira Usurbilen, eta horietatik 48 konpostatuko dituzte Lartzandietan.

Baserri konposta nola egiten den ere azaldu du Goikoetxeak. “Prozesua oso modu sinplean egiten da. Biohondakina baserrira eramaten da, eta han baserritarrak prest utzi duen egituratzailearen gainean botatzen da. Biohondakina eta egituratzailea nahasten du traktorearen eta bolteadoraren laguntzarekin, eta errenkada batean prest uzten dugu, konpostaje prozesua has dadin”.

Errenkada estalita utzi, eta lauzpabost hilabetean lortuko du nekazariak bere baserrian erabiltzeko moduko konposta. “Bitarte horretan, hainbat lan egin behar dira, prozesua bide onean doala ziurtatzeko: tenperaturak hartu, hezetasuna kontrolatu, aldian aldiro guztia nahastu berriz...”. Goikoetxeak nabarmendu duenez, gainera, aipatzekoa da nekazariak ez duela soilik lan-eskua jartzen: oilaskoen hazkuntzatik eratorritako simaurra aprobetxatu egiten da konposterako egituratzaile bezala.

Nekazarien jarduna bultzatzen

Nekazal eremuetarako zerbitzuak sortu eta antolatzea da Behemendi elkartearen helburuetako bat, eremu horietan bizi direnen beharrak asetzeko asmoarekin, Mikel Zendoia elkarteko kideak azaldu duenez: “Baserri konpostak bete-betean egiten du bat helburu horrekin, gure ustez: nekazarien eguneroko lanen osagarri izateaz gain, euren jarduna bultzatu eta indartzen baitu”.

Lartzandieta baserriko Koldo Huegun nekazaria, baserri konposta martxan jarri duena, bat dator Zendoiarekin: “Ikusi dugu kaleko organikoa konpostatzeko proiektu hau eta baserriko jarduna erabat uztargarriak direla”. Huegunek, Lartzandieta baserriaren barne, Bordatxuri ustiategia du, eta oilaskoen hazkuntzan jarduten du, Lumagorriren barne. Orain, lan hori eta baserri konpostarena uztartzen ditu.