Azken 80 urteetako une esanguratsuenak Luis Ortiz Alfauren bizitzan
Iaz gaztelaniaz kaleratutako liburua euskaratu du Ander Izagirrek, Luis Ortiz Alfauren mendea (Gogora Institutua, 2018). Gerra, kontzentrazio-esparruak, frankismoaren derrigorrezko isilaldia eta, azkenean, berreskuratutako memoria biltzen duen lana.
Ander Izagirre idazle eta kazetariak idatzitako biografia honetan gerra zibila, kontzentrazio-esparruak eta frankismoa zeharkatu eta memoria historikoa berreskuratzeko borrokara iritsi arte Luis Ortiz Alfauk egindako bidea kontatzen da. Izagirreren hitzetan, Luis Ortiz Alfauren biografian "azken 80 urteetako une esanguratsuenak daude".
1916ko urrian jaio zen Ortiz, Bilbon. Izquierda Republicanako batailoian eman zuen izena, oraindik 20 urte bete gabe zituela. Ez du sekula tiro egin. Baina Intxorta, Bizkargi eta Artxandako guduetan egon zen. Baita Gernikako bonbardaketan ere. Batxilergora artekoak ikasi zituenez, batailoian, mezularia zen. Preso hartzean, idazteko makinarekin ipini zuten guardia zibilek. Frantziara egin behar izan zuen ihes. Gurseko kontzentrazio zelaian egon zen. Euskal Herrira bueltan, atxilotu eta lan behartuak egin zituen. Ostean ezarri zen San Inazio auzoan. Frankismoaren lehen urteetan kostata lortu zuen aurrera egitea.
Ortizek memoria historikoaren berreskuratze lanei ekarpena egitea erabaki zuen, 87 urterekin. "Pattal zebilen, baina memoria berreskuratzen hasteak suspertu egin zuen", esan du Ander Izagirrek.
Sekulako garrantzia eman dio Ortizek memoria berreskuratzeko egiten den lanari: "Ezinbestekoa da hura ezagutzea beste gerrarik ez egoteko, ez hemen ez munduan".
2016an, Frankismoaren aurkako Argentinako kereilaren barruan, Servini epaile argentinarrak igorritako galderei erantzun zien.
Albiste hau Uriolak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.
"Gerraren Oroimena" izeneko ibilbidea osa dezakezue noiznahi Usurbilgo erdigunean.
Segundo Hernandez preso anarkistaren senide Lander Garciak hunkituta hitz egin du, Ezkabatik ihes egindako gasteiztarraren gorpuzkinak jasotzerako orduan. Nafarroako Gobernuak egindako urratsa eskertuta, hamarkada luzetan pairatutako isiltasuna salatu du ekitaldian.
Iruñerrian, eta Nafarroan orohar, une honetan memoria historikoaz hitz eginez gero, mahai-gainera indarrez aterako da Iruñeko Erorien Monumentuaren afera. Eraikina 1942an eraiki zen Francoren alde altxatutako hildakoei gorazarre egiteko. Elkarte memorialista... [+]
88 urte eta gero, Intxorta 1937 kultur-elkartearen ekimenarekin, lore eskaintza egingo da aurten ere, monolitoetan. Ostegun honetako ekitaldian, kultur-emanaldiez gain, kalejira eta ‘Orratz-begia’ erakusketara bisita izango dira.
CNT sindikatuak egin duen eskaera ofiziala babestu du udaleko koalizio abertzaleak, eta faxistekin batera lurperatu zituzten biktima guztiak bilatzeko eskatu du.
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Badakigu gerra bat noiz hasten den, baina ez noiz amaituko den. Hainbatetan entzun dugu esaldi hori, eta topikoa dirudi, baina arrazoirik ez zaio falta, gaur egun munduan barrena bizirik segitzen duten gatazka ugariei erreparatuz gero. Gauza bera esan liteke 1936ko uztailaren... [+]
Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Larunbatean aldundian egindako ekitaldian Azconaren biloba María Jesús Fuertesek jaso ditu gorpuzkiak, bere seme-alabekin batera. Ekitaldian gogorarazi dute 1936-1945 urteen artean 376 pertsona exekutatu zituztela, horietatik 299 epaiketarik gabe.
Pilotari famatua izan zen, munduko txapelduna, baina tartean behin baizik ez zuen Euskal Herrian jokatu, Mexikon jaio, hazi eta hantxe bizi baitzen, gurasoak haraxe joanda 1936ko gerratik ihesi. Abertzalea, Mexikoko euskal etxeko presidentea, Jaurlaritzaren aholkularia,... [+]
Hari buruzko aipamenik apenas iritsi zaigu historia liburuetan, baina Jesús Carrera Olascoaga (Hondarribia 1911 – Alcala de Henares 1945) Espainiako Alderdi Komunistaren idazkari nagusi izatera iritsi zen. Frankistek atxilotu, torturatu eta fusilatua, bere... [+]
"Garai batean, nire herrian, kateme guztiek Remigia izena zuten, kateme belaunaldi oso bat, Iruñeko ikuspegi panoramiko ederrenak konkistatu zituztenak”. Horrela hasten da Remigia Etxarren funanbulistaren bizitza kontatzen duen Argako erregina antzezlana... [+]
86 urte bete dira asteazkenean Iruñean 795 preso errepublikarrek Europako ihesaldi handiena egin zutela. Aldiz, abantzu 800 iheslari horietarik bakarrik hiruk erdietsi zuten muga trabeskatzea.