Artxanda mendiko gurutze frankista pasa den astean kendu zuten
Argiletako gurutze frankista Artxanda mendian zegoen eta ilboko Udalak hilabete honetan eraitsi du. Larrabetzun gertatu zena ekiditeko (ikur frankista bat eraisteko orduan lau pertsona zauritu ziren), ezer esan gabe egitea erabaki zuten. Bilbon oraindik ikur frankistak gelditzen direla dio Juan Mari Zulaikak.
Artxandako auzokide batzuk salbu, Bilbon inork gutxik ezagutzen zuen Agirletako gurutze frankista. Izan ere, ez dago pasoko lekuan, eta "ezkutuan eta isilik" eman ditu ia 81 urte, 1937an Bilbo erori ostean, tropa nazionaleko errekete karlistek altxatu zutenetik.
Agirletako monumentuak hiru zilindroko egitura du, eta gainean bi buruko arranoa eta gurutzea. Hiru data ere ageri dira gorputzean. 1833 –Lehen Karlistadako hasiera urtea–, 1873 –Bigarren Karlistadako hasiera urtea– eta 1937 –Bilboren erorketaren urtea, frankistentzat 'askapenaren urtea'–.
Ez dago Artxandako La Huella monumentutik oso urruti. La Huella, hain zuzen ere, Bilboren defentsan eta askatasunaren alde hil ziren gizon eta emakumeak omentzeko paratu zuten 2006an oroimenaren berreskurapenean lanean ari ziren elkarteek.
Orain, Agirletako gurutze frankista, Moyua plazako arrano frankista eta beste hainbat ikur Bilbotik kendu dira. Hala eta guztiz ere, Juan Mari Zulaikak oraindik ikurren bat gelditzen dela argitu du. Horien artean, Bilboko pare bat kale eta etxe batzuetan jarraitzen duten falangeren aldeko zenbait plaka. Juan Marik azaldu duenez: "Bota dutena zegoen handiena zen, bai, baina ez zen Bilboko azken ikur frankista".
Albiste hau Uriolak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
German Rodriguez eta Joseba Barandiaran omendu, eta langile mugimenduaren alde egindako lana txalotu dute Iruñean. Palestinari ere elkartasuna adierazi diote, sanferminetan urteroko zitan Iruñean.
Migratzaile familia batek irekitako denda baten aurrean ikur frankistak jarri dituztela salatu du Zurekin Nafarroa ezker koalizioak. Fiskaltzari eraman dizkiote datuak, gorroto delitu bat egon daitekeelako pankarta horren atzean.
1939 eta 1941 bitartean Igari eta Bidankoze arteko errepidea eraikitzera behartu zituzten frankismoaren 2.400 esklaboak omendu zituzten larunbatean, Igariko gainean. Errepresaliatu antifaxista haien memoriak gure bidea izan behar duela aldarrikatu zuten omenaldia antolatu zuen... [+]
Egin gintuztenen eta geure borondatearen kontra eraiki nahi izan zigutenen oinarria berriro ere indar berritzen ari ote den nago.
Eskolako Kontseiluaren izenean honako baldintza hauek jartzen zitzaizkien, gerraostean, gure herrietara maistra lanera zetozenei, derrigorrean... [+]
Hari buruzko aipamenik apenas iritsi zaigu historia liburuetan, baina Jesús Carrera Olascoaga (Hondarribia 1911 – Alcala de Henares 1945) Espainiako Alderdi Komunistaren idazkari nagusi izatera iritsi zen. Frankistek atxilotu, torturatu eta fusilatua, bere... [+]
Madrilgo Cuelgamurosen, Erorien Harana deituriko monumentuan arkeologoak egiten ari diren indusketetan etengabe ari dira jasaten eskuin muturreko jendeen presioa, hala adierazi du Pako Etxeberria auzitegi-medikuak. Egunotan, biktima errepublikarren senideek bisitatu ahal izan... [+]
1971n hainbat euskal abadek Zamorako espetxe hartatik ihes egiteko plana bertan behera geratu zen, poliziek tunela deskubritu ondoren. Nicanor Acosta abade-ohi komunistak Apaiz Kartzela dokumentaleko egileei elkarrizketa batean esan zien Santiago Carrillo izan zela salatzailea:... [+]
Hiru urteko lanaren emaitza jaso du Iruñeko Udalak sinatutako dekretuak. Auzotik sortutako ekimenari esker, zazpi kale eta hiru plaza izendatuko dituzte.
Fuerteventura (Kanariar Uharteak), 1954ko otsailaren 11. Tefiako Nekazaritza Kolonia abian jarri zuten uharteko aireportu abandonatuan, basamortuaren erdian. Nekazaritza kolonia eufemismoaren atzean, praktikan, kontzentrazio eremua izan zen Tefia, nagusiki LGBTI komunitateko... [+]
1936ko Gerra amaitzear zela, Franco diktadoreak Pirinioetan milaka bunker eraikitzea agindu zuen. Mendian horiek ikusten aspaldi ohituak gaude, baina ez genekien defentsarako lerro erraldoi bat osatzen zutela, eta azken urteetan berreskuratzeko ekimenak jarri dira abian. Izan... [+]