COVID-19ak eragin larria izan du GIBarentzako medikamentuak lortzeko orduan. Osasunaren Mundu Erakundeak astelehen honetan zabaldutako inkesta berri baten arabera, 73 herrialdek ohartarazi dute birusaren aurkako sendagai antirretrobiralak agortzeko arriskua dagoela. Sendagai horiek birusaren aurkako tratamendu gisa erabiltzen dira, pandemia dela-eta. OMEren datuen arabera, 17 milioi biztanletik gora ari dira GIBa kontrolatzeko eta beste pertsona batzuei sexu-transmisioa prebenitzeko sendagai horiekin tratatzen. Herrialdeen % 41entzat arrisku hori nabarmena da. Inkestaren arabera, 38 herrialdek eten dituzte GIBa detektatzeko probak, hamazazpik giltzarri den biztanleriarentzako zerbitzuetan, hamabik preserbatiboen horniduran eta zazpik esposizio aurreko prebentzioan.

Gainera, hiru hilabete edo gutxiagorako antirretrobiral kopuru txikia dutela ziurtatu dute 24 estatuk. Kalkuluen arabera, 2019an 8,3 milioi pertsonak jasotzen zituzten antirretrobiralak lurralde horietan, eta gaur egun hornidura urria dute. OMEren arabera, munduan GIBaren aurkako tratamendua jasotzen duten pertsona guztien herena inguru da. Herrialde horietako zazpi Afrikan daude, hiru Amerikan, hiru Europan, bost Ekialdeko Mediterraneoan eta sei Mendebaldeko Ozeano Barean. 36 estatuk adierazi dute botika horien zerbitzua eten dutela oraingoz. Hornitzaileek sendagaiak garaiz entregatzeko duten “ezintasuna”, “lurreko eta aireko garraio-zerbizuen itxiera” eta “herrialde barruko osasun-zerbitzuetarako sarbide mugatua” argudiatu dituzte. Pandemiak hornidura eteteko arrazoi horiek sortu dituela ekarri dute gogora.

Maiatzean, OMEk eta ONUSIDAk (GIB/HIESari buruzko Nazio Batuen Programa Bateratua) eskatuta, erretrobirusen aurkako medikamentuetarako sarbidea sei hilabetez etenda, Saharaz hegoaldeko Afrikan 2020an bikoiztu egin daitezke hiesarekin lotutako heriotzak. COVID-19tik babesteko konfinamenduak 2020ko martxoan mundu osoan indarrean jarri ziren heinean, erretrobirusen aurkako sendagaiak eta funtsezko beste osasun-produktu batzuk erosteko, hornitzeko eta banatzeko balizko etenen inguruko kezka “areagotu” egin zela gogorarazi du ONUSIDAk txosten batean. Merkantzien garraio modu guztiak pandemiaren garaian moteldu egin direla dio, eta nazioarteko mugen itxierak (eta, zenbait kasutan batzuetan, barnekoak) bat egin du atzerapenekin. Horrek eragina du sendagaietarako lehengaien horniduran eta produktuen erosketan eta banaketan. Gainera, herrialde batean (Indian, adibidez, ekoizpenaren %80 inguru) sendagai antirretrobiral generikoen ekoizpena kontzentratu denez, hornikuntza-katea ekoizpenaren murrizketekiko edo itxierekiko “kaltebera” bihurtu da.