1937ko bonbardaketagatik lehen kereila aurkeztuko du Durangok
Uztailaren 18 honetan, frankisten altxamendutik 81 urte pasa direnean, Durangoko Udalak (alderdi guztien babesarekin) kereila bat aurkeztuko du gizateriaren kontrako delituen eta gerra krimenengatik. Zehazki, orain 80 urte Durango bonbardatu zuten italiar ejertzitoko 46 militarren kontra.
Pauso hori emanda prozesu penal bat irekitzea da helburua, justizia eta erreparazioa lortu eta Italiako Gobernuari legez kontrako bonbardaketa haregatik barkamena eska dezan presioa egitea. Gutxienez 336 zibil hil ziren suntsitzea eta izua zabaltzea xede zuten eraso haietan.
Jon Irazabal historialariak zuzendutako ikerketa bat argitaratu berri da, justu Durangoko bonbardaketaren 80. urteurrenean. Gerediaga Elkarteak bildu ditu 1937ko martxoaren 31tik apirilaren 4ra izandako gertaerak. Artxiboko lan handia egin da, zenbait kasutan oso zehatza. Bonbardaketetan parte hartutako ejertzito italiarreko hainbat piloturen izenak zerrendatu dituzte, eta hamar kasutan baita haien goitizenak ere.
Anaïs Franquesa Grisso abokatu katalanak aurkeztuko du kereila Durangoko Udalaren izenean, eta bertan gehituta doa Irazabal historialariak bideratutako taldeak egindako ikerketa lan osoa. Durangokoa, eta egun berean izan zen Elorriokoa, historian izan den zibilen kontrako lehen bonbardaketatzat jotzen da, eta balio izan zuten, haiek bezala Gernikakoak, Bigarren Mundu Gerrarako estrategiak eta borroka-moldeak prestatzeko.
Kereila honen bidez prozesu judizial bat ireki nahi dute. Abokatuaren kalkuluen arabera, horietako piloturen bat bizirik egotekotan 96-98 urte izango ditu. Espainiako ejertzitoaren artxiboari galdetu zaio ea 46 militar horiek 1936ko Gerran jokatutako paperagatik intsigniarik ba ote duten, eta Espainiako Ogasun eta Defentsa Ministerioari ea pentsiorik edo sari ekonomikorik jasotzen ote duten.
Gerediaga Elkarteak prestatutako txostenak kereila aurkezteko berebiziko garrantzia izan du, eta Durangoko alkate Aitziber Irigorasen hitzetan "orain espero dugu informazio horrek guztiak balio izatea kereila tramitera pasatzeko".
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
1937 eta 1940 artean, Eusko Jaurlaritzak bere zerbitzu sozialen bidez, Iparraldeko osasun zentro handiena izango zena zabaldu zuen Bidarten: La Roseraie ospitalea. Helburua zen Hego Euskal Herritik gerraren ondorioz uholdeka zetozen zauritu eta elbarriak artatu eta... [+]
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]
"Gerraren Oroimena" izeneko ibilbidea osa dezakezue noiznahi Usurbilgo erdigunean.
Segundo Hernandez preso anarkistaren senide Lander Garciak hunkituta hitz egin du, Ezkabatik ihes egindako gasteiztarraren gorpuzkinak jasotzerako orduan. Nafarroako Gobernuak egindako urratsa eskertuta, hamarkada luzetan pairatutako isiltasuna salatu du ekitaldian.
Iruñerrian, eta Nafarroan orohar, une honetan memoria historikoaz hitz eginez gero, mahai-gainera indarrez aterako da Iruñeko Erorien Monumentuaren afera. Eraikina 1942an eraiki zen Francoren alde altxatutako hildakoei gorazarre egiteko. Elkarte memorialista... [+]
88 urte eta gero, Intxorta 1937 kultur-elkartearen ekimenarekin, lore eskaintza egingo da aurten ere, monolitoetan. Ostegun honetako ekitaldian, kultur-emanaldiez gain, kalejira eta ‘Orratz-begia’ erakusketara bisita izango dira.
CNT sindikatuak egin duen eskaera ofiziala babestu du udaleko koalizio abertzaleak, eta faxistekin batera lurperatu zituzten biktima guztiak bilatzeko eskatu du.
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Badakigu gerra bat noiz hasten den, baina ez noiz amaituko den. Hainbatetan entzun dugu esaldi hori, eta topikoa dirudi, baina arrazoirik ez zaio falta, gaur egun munduan barrena bizirik segitzen duten gatazka ugariei erreparatuz gero. Gauza bera esan liteke 1936ko uztailaren... [+]
Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]