1937ko bonbardaketagatik lehen kereila aurkeztuko du Durangok
Uztailaren 18 honetan, frankisten altxamendutik 81 urte pasa direnean, Durangoko Udalak (alderdi guztien babesarekin) kereila bat aurkeztuko du gizateriaren kontrako delituen eta gerra krimenengatik. Zehazki, orain 80 urte Durango bonbardatu zuten italiar ejertzitoko 46 militarren kontra.
Pauso hori emanda prozesu penal bat irekitzea da helburua, justizia eta erreparazioa lortu eta Italiako Gobernuari legez kontrako bonbardaketa haregatik barkamena eska dezan presioa egitea. Gutxienez 336 zibil hil ziren suntsitzea eta izua zabaltzea xede zuten eraso haietan.
Jon Irazabal historialariak zuzendutako ikerketa bat argitaratu berri da, justu Durangoko bonbardaketaren 80. urteurrenean. Gerediaga Elkarteak bildu ditu 1937ko martxoaren 31tik apirilaren 4ra izandako gertaerak. Artxiboko lan handia egin da, zenbait kasutan oso zehatza. Bonbardaketetan parte hartutako ejertzito italiarreko hainbat piloturen izenak zerrendatu dituzte, eta hamar kasutan baita haien goitizenak ere.
Anaïs Franquesa Grisso abokatu katalanak aurkeztuko du kereila Durangoko Udalaren izenean, eta bertan gehituta doa Irazabal historialariak bideratutako taldeak egindako ikerketa lan osoa. Durangokoa, eta egun berean izan zen Elorriokoa, historian izan den zibilen kontrako lehen bonbardaketatzat jotzen da, eta balio izan zuten, haiek bezala Gernikakoak, Bigarren Mundu Gerrarako estrategiak eta borroka-moldeak prestatzeko.
Kereila honen bidez prozesu judizial bat ireki nahi dute. Abokatuaren kalkuluen arabera, horietako piloturen bat bizirik egotekotan 96-98 urte izango ditu. Espainiako ejertzitoaren artxiboari galdetu zaio ea 46 militar horiek 1936ko Gerran jokatutako paperagatik intsigniarik ba ote duten, eta Espainiako Ogasun eta Defentsa Ministerioari ea pentsiorik edo sari ekonomikorik jasotzen ote duten.
Gerediaga Elkarteak prestatutako txostenak kereila aurkezteko berebiziko garrantzia izan du, eta Durangoko alkate Aitziber Irigorasen hitzetan "orain espero dugu informazio horrek guztiak balio izatea kereila tramitera pasatzeko".
Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Larunbatean aldundian egindako ekitaldian Azconaren biloba María Jesús Fuertesek jaso ditu gorpuzkiak, bere seme-alabekin batera. Ekitaldian gogorarazi dute 1936-1945 urteen artean 376 pertsona exekutatu zituztela, horietatik 299 epaiketarik gabe.
Pilotari famatua izan zen, munduko txapelduna, baina tartean behin baizik ez zuen Euskal Herrian jokatu, Mexikon jaio, hazi eta hantxe bizi baitzen, gurasoak haraxe joanda 1936ko gerratik ihesi. Abertzalea, Mexikoko euskal etxeko presidentea, Jaurlaritzaren aholkularia,... [+]
Hari buruzko aipamenik apenas iritsi zaigu historia liburuetan, baina Jesús Carrera Olascoaga (Hondarribia 1911 – Alcala de Henares 1945) Espainiako Alderdi Komunistaren idazkari nagusi izatera iritsi zen. Frankistek atxilotu, torturatu eta fusilatua, bere... [+]
"Garai batean, nire herrian, kateme guztiek Remigia izena zuten, kateme belaunaldi oso bat, Iruñeko ikuspegi panoramiko ederrenak konkistatu zituztenak”. Horrela hasten da Remigia Etxarren funanbulistaren bizitza kontatzen duen Argako erregina antzezlana... [+]
86 urte bete dira asteazkenean Iruñean 795 preso errepublikarrek Europako ihesaldi handiena egin zutela. Aldiz, abantzu 800 iheslari horietarik bakarrik hiruk erdietsi zuten muga trabeskatzea.
Madrilgo Cuelgamurosen, Erorien Harana deituriko monumentuan arkeologoak egiten ari diren indusketetan etengabe ari dira jasaten eskuin muturreko jendeen presioa, hala adierazi du Pako Etxeberria auzitegi-medikuak. Egunotan, biktima errepublikarren senideek bisitatu ahal izan... [+]
Andatza mendia memoria leku bihurtu zuen Usurbil 1936 elkarteak apirilaren 13ko birsortze historikoan. Herritarren lan boluntarioarekin berreskuraturiko lubakiak antzezleku bihurtu ziren egun batez. Gerraren eraginez Usurbilen jazotakoak elkarbanatzeko enegarren ekimena izan da.
87 urte bete dira ostiral honetan, 1937ko apirilaren 26an abiazio faxistak Gernika bonbardatu eta sarraskitu zuenetik. Urtero legez ekitaldi andana antolatu dute erakunde eta eragile sozialek. Tartean, pasealekuan eta Astra fabrikan dauden sirenak martxan jartzea.
Ángel Salas Larrazabal militar frankista urduñarrak gidatzen zuen hegazkinak bonbak bota zituen Otxandioko Andikona plazan zibilen aurka, 1936ko uztailaren 22an. Gutxienez 61 herritar hil ziren. Frankismoan hainbat kargu militar eta politiko izan zituen, eta 1991n... [+]
Irisarriko herrigunera sartu orduko, hantxe, etxe baten atarian, ikurrina eta estelada. Jokin Etxebarriaren bizitokia duzu. Gerrako ume izandakoa, hamaika ibilera –eta hamaika baino gehiago ere bai–, han eta hemen egindakoa. 92 urtek nahi beste bizitzeko aukera... [+]
Otsailaren 21ean Missak Manouchian eta Melinée Assadourian senar-emazte armeniarren gorpuzkiak Pariseko Panteoian sartuko dituzte ohore guztiekin. Poeta eta partisano komunista, Manouchianek ekintza ikusgarriak gidatu zituen Bigarren Mundu Gerran okupaturiko Frantzian,... [+]